شستشوی گوش روشی برای تمیز کردن گوش است و جهت از بین بردن تجمع جرم در داخل مجرای گوش استفاده می شود. شستشوی گوش شامل وارد کردن مایعات به داخل گوش برای تخلیه جرم گوش است.

در اصطلاح پزشکی، به جرم گوش سرومن (Cerumen) گفته می شود. تجمع جرم در داخل گوش می تواند باعث بروز علائمی مانند کم شنوایی، گیجی و حتی گوش درد نیز بشود.

پزشکان برای افراد مبتلا به بیماری های خاص و کسانی که سابقه جراحی پرده گوش انجام داشته اند شستشوی گوش را توصیه نمی کنند. همچنین درباره افرادی که با روش های خانگی شستشوی گوش را انجام می دهند ابراز نگرانی می کنند.

در این مقاله، ما در مورد مزایا و خطرات شستشوی گوش صحبت خواهیم کرد و توضیح خواهیم داد که چگونه باید این کار را انجام دهید.

 شستشوی گوش در چه مواردی انجام می‌شود؟

پزشکان از روش شستشوی گوش، جهت تخلیه جرم گوش که در داخل مجرای گوش تجمع یافته و ممکن است علائم زیر را ایجاد کند، استفاده می کنند:

• کم شنوایی
• سرفه های مزمن
• خارش گوش
• گوش درد

پزشکان معمولاً شستشوی گوش را به افراد توصیه نمی کنند، مگر اینکه علائم شخص به دلیل تجمع جرم گوش باشد.

یک راهکار دیگر برای تخلیه جرم گوش، ریختن قطره های نرم کننده جرم است و یا اینکه پزشک با دستگاه ساکشن جرم را از مجرای گوش فرد خارج کند.

به گفته نویسندگان یک مطالعه سیستماتیک در سال 2010، با وجود انجام تحقیقات، مشخص نیست که آیا استفاده از روش شستشوی گوش یا استفاده از روش های مکانیکی برای از بین بردن جرم گوش نسبت به سایر روش ها مفیدتر باشند. با این حال، آن ها اشاره کردند که استفاده از برخی از قطره های نرم کننده جرم گوش نیز روشی مؤثر است.

به دلیل خطر آسیب رسیدن به پرده گوش، افراد نباید سعی کنند که جرم گوش را با روش های خانگی و با استفاده از وسایلی مانند گوش پاک کن یا سنجاق سر خارج کنند.

روش انجام شستشوی گوش

افراد می توانند مراحل زیر را برای انجام شستشوی گوش انجام دهند. باید از یک سرنگ حاوی آب تمیز در دمای اتاق استفاده شود.

• صاف بنشینید و یک حوله روی شانه هایتان قرار دهید. برخی از افراد ممکن است یک ظرف زیر گوش خود قرار دهند تا آب خارج شده از گوش درون آن بریزد.
• گوش را به آرامی به سمت بالا و عقب بکشید تا آب راحت تر وارد گوش شود.
• سرنگ را در داخل مجرای گوش قرار دهید، سر آن را به سمت بالا و به سمت پشت گوش بگیرید. این وضعیت به جدا شدن جرم از دیواره گوش و تخلیه آن کمک می کند.
• به آرامی سرنگ را فشار دهید تا آب وارد گوش شود. اگر فرد در گوش خود احساس درد یا فشار کند، شستشو باید فورا متوقف شود.
• گوش را با استفاده از حوله یا با ریختن چند قطره الکل در داخل گوش خشک کنید.

گاهی اوقات، ممکن است لازم باشد فرد این روش را تا پنج بار تکرار کند تا بتواند جرم گوش را از بین ببرد و اگر بعد از چند بار تلاش، این فرآیند همچنان بی نتیجه ماند، باید دست نگه داشته و در مورد انجام روش های دیگر با پزشک خود مشورت کند.

افراد می‌توانند دستگاه شوینده گوش را تهیه کنند یا خودشان از یک سرنگ 20 تا 30 میلی لیتری و با استفاده از یک سوند نرم و پلاستیکی در انتهای آن این دستگاه را بسازند تا خطر آسیب به گوش را به حداقل برسانند. برخی از افراد ممکن است به جای آن از یک سوند درون وریدی بدون سوزن با سایز 16 یا 18 استفاده کنند.

هنگام انجام این کار احتیاط کنید و از فرو کردن بیش از حد سرنگ در داخل گوش خودداری کنید.

آیا شستشوی گوش روشی بی خطر است؟

در مورد استفاده از روش شستشوی گوش جهت تخلیه جرم گوش مطالعات زیادی وجود ندارد.

در مطالعه‌ای که در سال 2001 انجام شد، محققان 42 نفر را مورد بررسی قرار دادند که تجمع جرم در مجرای گوش آن ها حتی پس از پنج بار تلاش و شستشو با سرنگ همچنان ادامه داشت.

برخی از شرکت کنندگان 15 دقیقه قبل از شستشوی گوش در مطب پزشک، چند قطره آب داخل مجرای گوش خود ریختند، درحالی که بقیه افراد، قبل از خواب از روغن نرم کننده جرم گوش استفاده کرده بودند. آن ها این کار را 3 روز پشت سر هم و قبل از اینکه برای شستشو به پزشک مراجعه کنند، انجام دادند.

محققان دریافتند که هیچ تفاوت آماری بین استفاده از قطره آب یا روغن برای نرم کردن جرم گوش قبل از شستشوی گوش وجود ندارد. برای خارج کردن جرم گوش، هر دو گروه به تعداد جلسات یکسان برای شستشوی گوش نیاز داشتند. هیچ یک از این دو روش نیز عوارض جانبی شدیدی به همراه نداشت.

با این وجود، در میان پزشکان این نگرانی وجود دارد که شستشوی گوش ممکن است باعث ایجاد پارگی در پرده گوش شود و با به وجود آمدن سوراخ در پرده گوش، آب به قسمت میانی گوش وارد می شود. استفاده از دستگاه مخصوص شستشو که سازندگان آن را به طور خاص برای شستشوی گوش تولید کرده‌ اند ممکن است در به حداقل رساندن این خطر کمک به سزایی کند.

نکته مهم دیگر، استفاده از آب در دمای اتاق است. آبی که بیش از حد سرد یا گرم باشد ممکن است باعث بروز گیجی در فرد شود و منجر به حرکت سریع چشم ها به چپ و راست به دلیل تحریک عصب شنوایی شود. همچنین آب گرم می‌تواند باعث ایجاد سوختگی در پرده گوش شود.

عوارض جانبی و خطرات شستشوی گوش

بعضی از افراد نباید از روش شستشوی گوش استفاده کنند، زیرا خطر پارگی پرده گوش و آسیب در آن ها بیشتر از سایر افراد است. این افراد شامل کسانی هستند که مبتلا به اوتیت شدید گوش خارجی هستند که عارضه گوش شناگر (swimmer’s ear) نیز نامیده می شود و همین طور کسانی که سابقه ابتلا به موارد زیر را داشته اند:

• آسیب گوش در اثر ورود اشیای فلزی و تیز به داخل گوش
• جراحی پرده گوش
• بیماری گوش میانی
• پرتو درمانی گوش

برخی از عوارض جانبی شستشوی گوش شامل موارد زیر است:

• گیجی
• آسیب گوش میانی
• اوتیت خارجی
• پارگی پرده گوش

اگر پس از شستشوی گوش فرد دچار علائمی مانند درد ناگهانی، حالت تهوع یا گیجی شود، پروسه شتسشوی گوش باید فورا متوقف شود.

نتیجه گیری

برای افرادی که در یک یا هر دو گوش خود دچار تجمع جرم گوش هستند، شستشوی گوش می تواند روش مناسبی باشد. جرم گوش ممکن است منجر به بروز علائمی از جمله کم شنوایی شود.

اگر فردی به طور دائم دچار تجمع جرم گوش می شود، باید با پزشک خود در مورد استفاده از روش شستشوی گوش جهت تخلیه جرم گوش مشورت کند. در روشی دیگر، فرد می تواند از قطره های نرم کننده جرم گوش استفاده کند یا از پزشک خود بخواهد تا با استفاده از وسایل پزشکی جرم گوش را تخلیه کند.