وزوز گوش چیست؟

وزوز گوش یا تینیتوس (به انگلیسی: tih-NITE-us یا TIN-uh-tus) احساس شنیدن زنگ، وزوز، خش‌خش، جیک، سوت یا صداهای دیگر است. این وزوز می‌تواند صداهایی باشد که آنقدر ملایم هستند که ممکن است متوجه آن‌ها نشوید یا آن‌قدر بلند هستند که صداهایی را که از منابع خارجی می‌آیند، مسدود می‌کنند. نویز می‌تواند متناوب یا پیوسته و از نظر بلندی متفاوت باشد و اغلب وقتی صدای پس‌زمینه کم است، بدتر می‌شود. بنابراین ممکن است شب‌هنگام که سعی می‌کنید در یک اتاق ساکت به‌خواب بروید، بیشتر متوجه آن شوید. در‌موارد‌نادر، صدا با قلب شما همگام می‌زند که این نوع عارضه وزوز گوش ضربان دار یا ضربانی نام دارد.

عوارض ناشی از وزوز گوش (تینیتوس در گوش افراد با چه صداهایی شنیده می شود؟)

عوارض ناشی از وزوز گوش

تینیتوس در گوش افراد با چه صداهایی شنیده می شود؟

افراد معمولا وزوز گوش را با صداهای زیر می‌شنوند:

شنیدن صدای بوقشنیدن صدای زنگ
شنیدن صدای چیزی که به سرعت در هوا حرکت می‌کند
شنیدن صدای جیرجیرک
شنیدن صدای زمزمه
شنیدن صدای هیس
شنیدن صدای غرش
شنیدن صدای ضربان قلب
شنیدن صدای سوت
شنیدن صدایی مشابه با تیک و تاک ساعت
شنیدن صدای مشابه با بیپ بیپ مانند صدای بوق ماشین به‌صورت کوتاه و تند و پی‌در‌پی

انواع وزوز گوش یا تینیتوس

انواع وزوز گوش شامل وزوز ذهنی و عینی هستند. وزوز گوش ذهنی شایع‌ترین نوع تینیتوس بوده و در اثر اختلال در گوش بیرونی، میانی یا داخلی و همچنین مشکلات ناشی از اعصاب شنوایی یا مشکلات بخشی از مغز که سیگنال‌های عصبی را به صدا تبدیل می‌کند، اتفاق می‌افتد. در وزوز ذهنی فقط خود فرد قادر به شنیدن صدای وزوز است. وزوز گوش عینی نوع نادر تینیتوس بوده و در اثر مشکلات عروقی، انقباضات عضلانی یا اختلالات استخوان گوش داخلی اتفاق می‌افتد. در این نوع اختلال علاوه‌‌بر این‌که خود بیمار می‌تواند صدای وزوز را بشنود، پزشک هم قادر به شنیدن آن خواهد بود.

وزوز گوش ضربانی

به‌ندرت، ممکن است زمانی که خون شما از طریق شریان‌ها و وریدهای اصلی در گردن شما عبور می‌کند، دچار وزوز گوش شوید. این نوع وزوز شامل صدایی متناسب با نبض یا ضربان قلب شما است. وزوز ضربان دار (Pulsatile tinnitus) ممکن است به دلیل کم خونی (کاهش جریان گلبول قرمز) یا آترواسکلروز (انسداد شریان‌ها) و دیگر مشکلات عروقی ایجاد شود. افرادی که فشار خون بالا دارند، نسبت به افرادی که فشار خون طبیعی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به وزوز گوش ضربانی هستند.

علت وزوز گوش

دقیقاً چه چیزی باعث تینیتوس می‌شود؟ باید بگوییم که متخصصین دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث وزوز می‌شود. به‌نظر می‌رسد، فعالیت غیر‌طبیعی در بخشی از مغز که صدا را پردازش می‌کند، ممکن است باعث ایجاد این عارضه شود. اما پزشکان نمی‌دانند چرا این اتفاق می‌افتد یا چگونه می‌توانند از این فعالیت جلوگیری کنند.

اگرچه وزوز گوش اغلب با کاهش شنوایی همراه است، اما برخی از افراد مبتلا به تینیتوس هیچ مشکلی در شنوایی ندارند و در موارد معدودی حتی به‌شدت به صدا (هیپراکوزیس) حساس می‌شوند که باید اقداماتی را برای خفه کردن یا پوشاندن صداهای خارجی انجام دهند.

در برخی از موارد وزوز گوش به‌دلیل عفونت یا انسداد گوش ایجاد میشود و میتواند پس از درمان علت زمینهای ناپدید شود. هرچند که در اغلب موارد، پس از درمان بیماری زمینهای، این عارضه همچنان ادامه می‌‎یابد. در چنین حالتی، درمان‌های جایگزین ممکن است با کاهش یا پوشاندن صدای ناخواسته تسکین قابل‌توجهی به‌همراه داشته باشند.

علل شایع وزوز گوش

قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض صداهای بلند، شایع‌ترین علت ابتلا به وزوز گوش است. حدود ۹۰ درصد از افراد مبتلا به این عارضه، سطحی از کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا دارند. این صدا باعث آسیب دائمی به سلول‌های حساس به صدا حلزون گوش (اندامی مارپیچی شکل در گوش داخلی) می‌شود. وزوز گوش نشانه بیش از 75 درصد از تمام اختلالاتی است که بر گوش ما تأثیر می‌گذارد. اکثر افرادی که کم‌شنوایی دارند، تینیتوس نیز دارند. متداول‌ترین دلایلی که باعث این عارضه می‌شوند، عبارتند از:

سالخوردگی (Aging)

از هر 3 فرد بالای 65 سال، 1 نفر از کم‌شنوایی مرتبط با سن (پیرگوشی یاPresbycusis ) رنج می‌برد. پیرگوشی یک نوع کاهش شنوایی حسی عصبی است که با افزایش سن و تحلیل رفتن حلزون گوش یا ساختارهای مرتبط با آن در گوش داخلی یا اعصاب شنوایی اتفاق می‌افتد و برگشت‌ناپذیر است.

قرار گرفتن در معرض صداهای بلند یا انفجار (Exposure to loud noises or explosions)

این امر می‌تواند در طول زمان یا به‌علت یک حادثه رخ دهد. قرار گرفتن در معرض یک صدای ناگهانی بسیار بلند می‌تواند باعث وزوز گوش شود. موسیقی بسیار بلند یا کار در محیط‌های بسیار پر سروصدا نیز می‌تواند باعث کاهش شنوایی و ایجاد وزوز گوش شود.

داروهای اتوتوکسیک (Ototoxic medications)

طیف گسترده‌ای از داروها وجود دارند که می‌توانند به گوش شما آسیب برسانند. اگر درمورد عوارض داروها و وزوز گوش نگران هستید، از پزشک خود در مورد عوارض جانبی داروها بپرسید و اگر متوجه شدید که می‌توانند باعث وزوز شوند، از او بخواهید در صورت امکان جایگزین‌های دیگری را برای شما تجویز کنند.

عفونت گوش

همچنین عفونت گوش نیز می‌تواند منجر به انسداد مجرای گوش شود و فشار را در داخل گوش تغییر داده که درنتیجه به تینیتوس منجر می‌شود.

آسیب به سر و گردن

ضربه به سر و یا گردن ممکن است گوش داخلی، اعصاب شنوایی و کارکرد مغز را تحت تأثیر قرار دهد که می‌تواند باعث ایجاد وزوز نیز شود.

مصرف داروهای خاص

وزوز گوش به عنوان یک عارضه جانبی بالقوه برای حدود ۲۰۰ داروی تجویزی و بدون نسخه ذکر شده است. مصرف برخی داروها به‍ویژه آسپرین، انواع مختلفی از آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدالتهاب، دیورتیک‌های حلقه‌ای و داروهای ض افسردگی می‌تواند منجربه ایجاد این عارضه شوند.

سایر علل و بیماری های مرتبط با وزوز گوش یا تینیتوس

متخصصان، تینیتوس را با حدود 200 بیماری مختلف مرتبط می‌دانند. بیماری‌هایی مانند فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی عروقی، مشکلات گردش خون، کم‌خونی، آلرژی، کم‌کاری غده تیروئید، بیماری‌های خودایمنی و دیابت می‌توانند منجر به ایجاد وزوز گوش شوند. سایر علل تینیتوس موارد زیر هستند.

بیماری منییر 

بیماری منیر یک نوع اختلال کم‌یاب گوش داخلی است که بر روی تعادل و شنوایی اثر می‌گذارد. علامت این بیماری حمله سرگیجه بوده که با علائمی مثل وزوز گوش، کاهش شنوایی حسی عصبی، احساس پری و افزایش فشار در گوش خودش را نشان می‌دهد. این اختلال مزمن گوش با افزایش فشار مایع اندولنف بر تعادل و شنوایی شما تأثیر می‌گذارد.

اختلال مفصل گیجگاهی فکی (Temporomandibular joint disorder)

وزوز گوش یکی از علائم شایع TMJ است که یک بیماری ناشی از التهاب یا تحریک عضلات و مفاصل است.

اشیاء خارجی فروبرده شده در گوش

گاهی اوقات اجسام خارجی مانند خودکار یا مداد که برای تمیز کردن گوش استفاده می‌شوند، منجر به پارگی پرده گوش می‌شوند. زمانی‌که پرده گوش پاره یا سوراخ شود ممکن است وزوز را تجربه کنید.

آلرژی ها (Allergies)

احتقان ناشی از آلرژی می‌تواند بر شیپور استاش گوش شما تأثیر بگذارد. شیپور استاش گوش میانی و پشت بینی شما را به هم متصل می‌کند. احتقانی که لوله استاش را مسدود می‌کند، می‌تواند از رسیدن صدا به گوش شما جلوگیری کند.

شوانوم دهلیزی، تومور عصب شنوایی یا آکوستیک نوروما (Vestibular schwannoma)

این تومور خوش‌خیم (غیر‌سرطانی) بر اعصابی که به مغز شما متصل می‌شوند و تعادل و شنوایی را مدیریت می‌کنند، تأثیر می‌گذارد.

اتواسکلروز (Otosclerosis)

این بیماری یکی از شایع‌ترین دلایل کم‌شنوایی پیش‌رونده در بزرگسالان محسوب می‌شود. اتواسکلروز یا اتواسپونژیوزیس منجر به سفت شدن استخوان‌های کوچک گوش میانی می‌شود. درواقع این بیماری به‌علت عدم ارتعاش استخوانچه رکابی رخ می‌دهد.

عوامل خطری که می تواند منجر به تینیتوس شوند.

هر فردی ممکن است وزوز گوش را تجربه کند. با‌این‌حال، وجود برخی فاکتورها می‌تواند باعث افزایش ریسک تینیتوس شود. این عوامل خطر شامل موارد زیر هستند:

قرار گرفتن در معرض نویز: همان‌طور‌که در قسمت علت بروز وزوز توضیح داده شد، سروصدا می‌تواند فرد را درمعرض خطر بیشتری قرار دهد. افراد شاغلی که در محیط‌های پر سروصدا کار می‌کنند مانند موزیسین‌ها، کارگران ساختمانی و سربازان بیشتر به این عارضه دچار می‌شوند. همچنین نجارها، خلبانان، نوازندگان راک و کارگران تعمیرات خیابانی از جمله افرادی هستند که شغلشان آن‎ها را در معرض خطر قرار می‌دهد. در افرادی‌که با اره‌های زنجیری، اسلحه و یا سایر وسایل با صدای بلند کار می‌کنند یا به‌طور‌مکرر به موسیقی با صدای بلند گوش می‌دهند نیز امکان ایجاد تینیتوس افزایش می‌یابد.

سن و جنسیت: افزایش سن با افزایش اختلالات گوش و کم‌شنوایی مرتبط است، در‌نتیجه خطر تینیتوس نیز بیشتر می‌شود. همچنین مردان بیشتر از زنان این عارضه را تجربه می‌کنند.

سیگار، محصولات دارای تنباکو و نوشیدنی‌های الکلی: افرادی که این محصولات را مصرف می‌کنند، خطر ایجاد وزوز گوش در آن‌ها افزایش می‌یابد.

برخی بیماری‌ها: بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، مشکلات گردن و یا فک و مواردی که گفت شد احتمال ابتلاء به این اختلال را افزایش می‌دهد.

سبک زندگی: چاقی، استرس، خستگی، مصرف بیش‎از‌حد کافئین، غذاهای ناسالم و مراقبت نکردن از خود می‌تواند باعث بالارفتن میزان خطر وزوز یا تشدید آن شود.

تشخیص وزوز گوش

وزوز گوش یک بیماری نیست بلکه نشانه و علائم شرایط دیگری است. پزشک گوش شما را معاینه فیزیکی می‌کند تا ببیند آیا وزوز گوش شما به‌دلیل مواردی مانند عفونت گوش یا تجمع جرم گوش است که می‌تواند آن را درمان کند یا خیر. همچنین ممکن است هر‌گونه کم‌شنوایی را بررسی کنند و برای انجام آزمایشات و درمان‌های دیگر به یک متخصص ارجاع داده شوید. در این‌جا چند مرحله وجود دارد که پزشک شما ممکن است برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد وزوز شما انجام دهد:

معاینه ی جسمی و بررسی سوابق پزشکی

پزشک گوش‌های شما را برای پیدا کردن هر‌گونه مشکلی بررسی می‌کند. همچنین ممکن است علائم وزوز ضربان دار را نیز بررسی کند. در جلسه معاینه پزشک معمولاً برای شناسایی علت و انتخاب روش درمانی سؤال‌هایی را مطرح می‌کند، از جمله؛ آیا اعضای خانواده دچار کم شنوایی هستند؟ آیا زمان زیادی را در معرض صداهای بلند می‌گذرانید؟ چه داروهایی مصرف می‌کنید؟

تست شنوایی یا ادیومتری (Hearing test or audiometry)

این تست، توانایی شما در شنیدن طیف وسیعی از صداها را بررسی می‌کند و نتایج شما را در ادیوگرام نمایش می‌دهد.

تست تمپانومتری (Tympanometry)

تمپانومتری یک آزمون شنوایی است که حرکت پرده گوش و عملکرد گوش میانی را می‌سنجد. پزشک پرده گوش شما را با یک دستگاه دستی به نام تمپانومتر بررسی می‌کند که نتایج شما را در تمپانوگرام نشان می‌دهد.

ام آر آی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی 

ام آری آی (MRI) بدون استفاده از اشعه ایکس، تصاویر دقیقی از بدن شما تولید می‌کند.

درمان وزوز گوش

درمان وزوز گوش به عواملی که منجر به ایجاد آن می‌شود، بستگی دارد. اگر یک دارو محرک باشد، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که مصرف آن را متوقف کنید یا داروی دیگری را جایگزین آن کند. اما توصیه می‌کنیم هرگز خودسرانه و بدون مشورت با پزشک خود، دارو‌های خود را قطع یا عوض نکنید. اگر یک مشکل سلامتی مانند فشار‌خون بالا دلیل آن باشد، پزشک می‌تواند برای درمان آن با شما همکاری کند. اغلب، زمانی‌که شرایط را تحت کنترل قرار دهید، وزوز بهبود می‌یابد.

اگر مشکل انسداد گوش با جرم باشد، پزشک می‌تواند جرم را به‌آرامی حذف کند. برای این‌که خودتان این کار را انجام دهید، از گوش پاک‌کن استفاده نکنید. همچنین گزینه‌های درمانی دیگری نیز وجود دارند که شامل استفاده از سمعک، صدادرمانی و درمان بازآموزی وزوز گوش و روان‌درمانی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) یا درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) هستند. گاهی برای مدیریت این صدای آزاردهنده انجام تکنیک‌های آرامش‌بخش و دستگاه‌های پخش صدای محیطی نیز پیشنهاد می‌شوند.

دربرخی مواقع نیز ممکن است پزشک برای شما داروهایی را برای مدیریت تینیتوس تجویز کند. استفاده از دارو نمی‌تواند درمان قطعی برای وزوز گوش باشد اما می‌تواند شدت این صداهای موجود در گوش را کاهش دهد و سبب شود افراد نسبت به قبل کمتر نسبت با این صداها آزرده شوند.

راه های پیشگیری از وزوز گوش

محافظت از شنوایی یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از وزوز گوش است. محافظت از گوش خود را با بررسی تمام فعالیت‌های منظمی که شما را در معرض صداهای بلند قرار می‌دهد، شروع کنید. مراقب سطح صدای تلویزیون، رادیو و پخش‌کننده موسیقی شخصی خود باشید. در اطراف صداهای بلندتر از ۸۵ دسی بل از محافظ گوش استفاده کنید. در اینجا برخی از فعالیت‌های که ممکن است بر شنوایی شما تأثیر بگذارد، آورده شده است:

محافظت در محل کار: اگر در بخش ساخت و ساز یا اطراف ماشین‌آلات پر سروصدا مانند خط مونتاژ کار کنید حتماً با گوش‌گیر از شنوایی خود محافظت کنید.

محافظت از گوش در کلاس ورزش: بسیاری از باشگاه‌ها برای ایجاد انگیزه و حرکت در افراد از طریق ورزش، موسیقی با صدای بلند پخش می‌کنند. اگر شما نیز در زمان ورزش این وضعیت را دارید، از گوش‌گیر برای محافظت از گوش خود استفاده کنید. همچنین می‌توانید تمرین خود را دور از بلندگو پخش‌کننده موزیک انجام دهید.

کنسرت ها و سالن های سینما: ممکن است شرکت در کنسرت و سینما رفتن از فعالیت‌های متداول شما باشد. اگر تفریحاتی که دارید شما را بیش‌ازحد در معرض نویز قرار می‌دهد، سعی کنید میزان آن‌ها را کمتر کنید.

هر زمان که از هدفون استفاده می‌کنید: هیچ‌وقت هنگام استفاده از هدفون صدا را تا آخر زیاد نکنید. با پایین نگه‌داشتن صدا از گوش‌های خود محافظت کنید.

اقداماتی برای کاهش وزوز گوش

با انجام یکسری موارد، شما می‌توانید به بهبود علائم تینیتوس کمک کنید:

  • سعی کنید آرام باشید، تنفس عمیق یا یوگا ممکن است کمک‌کننده باشد.
  • سعی کنید راهکار‍‌هایی برای بهبود خواب خود بیابید، مانند پایبندی به یک برنامه منظم خواب و بیداری یا کاهش کافئین.
  • سعی کنید از مواردی که می‌تواند وزوز گوش را بدتر کند، مانند استرس یا صداهای بلند پس‌زمینه اجتناب کنید.
  • کتاب‌های خودیاری یا تکنیک‌های خودیاری را امتحان کنید تا به شما در مقابله بهتر با این عارضه کمک کند.
  • کارهایی که بهتر است انجام ندهید.
  • سعی کنید در سکوت کامل نمانید، زیرا در ‌این صورت بیشتر متوجه صداهای آزاردهنده گوش می‌شوید. گوش دادن به موسیقی ملایم یا صدادرمانی ممکن است فکر و تمرکز شما را از وزوز گوش منحرف کند.
  • سعی کنید روی آن تمرکز نکنید، زیرا ممکن است وزوز را بدتر کند، سرگرمی‌ها و فعالیت‌های ذهنی و جسمی ممکن است ذهن شما را از صدای ناخوشایند داخل گوشتان دور کند.

در صورت بروز وزوز گوش چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟

به پزشک عمومی یا دکتر گوش و حلق و بینی مراجعه کنید اگر:

  • شما بهطور منظم یا مداوم تینیتوس دارید.
  • وزوز گوش شما در حال بدتر شدن است.
  • وزوز شما را آزار میدهد، برای مثال، روی خواب یا تمرکز شما تأثیر میگذارد یا باعث میشود احساس اضطراب و افسردگی کنید.
  • شما وزوزی دارید که هم‌زمان با تپش نبض شما به گوش میرسد.
  • اگر وزوز شما همراه با این علائم است، اقدام فوری لازم است. توصیه می‌کنیم سریعاً با اروژانس تماس بگیرید:
  • وزوز گوش پس از ضربه به سر
  • کاهش ناگهانی شنوایی، ضعف در عضلات صورت، یا احساس چرخش سر (سرگیجه)

آیا تینیتوس می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد؟

به‌ندرت، وزوز گوش ممکن است نشانه وجود تومور گوش میانی (گلوموس تمپانیکوم) باشد. وزوز گوشی که همراه با مشکل در راه رفتن، صحبت کردن یا حفظ تعادل باشد، ممکن است نشانه‌ای از وجود یک بیماری عصبی باشد. در صورت مشاهده این علائم با پزشک خود تماس بگیرید.

ارتباط وزوز گوش با کم شنوایی چیست؟

در مورد رابطه‌ی کم شنوایی با وزوز گوش باید گفت که به طور معمول وزوز گوش با کم شنوایی همراه است ولی وزوز گوش نمی‌تواند باعث به‌وجود‌آمدن کم‌شنوایی و ناشنوایی باشد. بعضی افراد کم‌شنوا ممکن است هیچ‌گاه به تینیتوس مبتلا نشوند.

آیا کم خوابی می تواند عاملی برای وزوز گوش باشد؟

کم‌شدن خواب افراد می‌تواند عوارض مختلفی بر سلامتی فرد گذارد. متأسفانه کم‌خوابی می‌تواند منجر به بدتر شدن علائم وزوز گوش شود. بی‌خوابی به‌صورت مستقیم باعث ایجاد وزوز نمی‌شود اما می‌تواند در کنار عوامل دیگر محرکی برای به‌وجود امدن آن باشد. در نتیجه لازم است به ساعات و کیفیت خواب اهمیت ویژه‌ای داده شود.

آیا برای کم کردن صدای وزوز گوش به صورت موقت، راه حلی وجود دارد؟

شما می‌توانید صدای بک‌گراندی مانند یک موسیقی آرام یا صدای آرام رادیو را به محیطی که در آن حضور دارید، اضافه کنید. این صداها می‌توانند سبب شود تا صدای وزوز گوش کمتر شما را آزار دهد.

چرا وزوز گوش در هنگام خواب برای افراد آزاردهنده تر از مواقع دیگر است؟

صدای وزوز گوش عموماً زمانی بیشتر افراد را آزار می‌دهد که صداهای پیش‌زمینه با میزان کمتری به گوش فرد رسد. برای مثال به‌هنگام شب که فرد در تلاش است به خواب شبانه رود، به‌دلیل سکوتی که محیط را فراگرفته است، صدای وزوز گوش برای فرد آزاردهنده‌تر از زمان‌های دیگر خواهد بود. این امر پروسه به‌خواب رفتن فرد را طولانی‌تر کرده و در نهایت حتی می‌تواند سبب بی‌خوابی شود.

میزان صدایی که فرد در اختلال تینیتوس تجربه می کند به چه میزان است؟

میزان صداهایی که هر فرد تجربه می‌کند، متفاوت است و میزان آن کاملا وابسته به‌شدت آسیب به سیستم شنوایی هر شخص دارد. البته لازم به ذکر است که نوع صداهایی که ما با عنوان وزوز گوش می‌شناسیم نیز در هر فرد متفاوت است.

ممکن است که فردی این صداهای ناخوشایند را به‌صورت صدای یک جیرجیرک بشنود و فرد دیگر از شنیدن صدای زمزمه در گوش خود کلافه شده باشد و در فرد دیگر این عارضه خود را به‌صورت صدای تیک و تاک ساعت نشان بدهد.

(01) دیدگاه

  1. محمد علی نجفی
    2019/10/03

    سلام. من‌به صدای وزوز گوش مبتلا شده ام و اکنون سرگیجه اضافه شده از مقاله خوبتان متشکرم اگر درمان سراغ دارید بفرمایید

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *