تست شنوایی چیست و هزینه آن چقدر است؟

شنوایی سنجی شامل تکنیک ها و روش های بدون درد و غیر تهاجمی است که توانایی افراد در شنیدن صداهای مختلف را می سنجد. به عبارت بهتر عملکرد مکانیزم شنوایی فرد مورد ارزیابی قرار می گیرد. همان طور که می دانیم، سیستم شنوایی انسان دارای سه بخش مجزای گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی است. با استفاده از انواع تست های شنوایی ابتدا سالم و طبیعی بودن وضعیت شنوایی فرد بررسی می شود و در صورت وجود هرگونه مشکلی، ردیابی های لازم انجام می شود تا مشخص گردد که اختلال موجود مربوط به کدام بخش سیستم شنوایی است. در نهایت نیز پزشک بسته به نوع مشکل، درمان های مورد نیاز را آغاز می کند. در این مطلب قصد داریم با این فرایند بیشتر آشنا شویم.

شنوایی سنجی چگونه انجام می شود؟

به طور معمول فرایند شنوایی سنجی توسط دستگاهی با نام شنوایی سنج یا Audiometer انجام می شود. شنوایی شناس یا سایر پرسنل آموزش دیده از دستگاه شنوایی سنج همراه با تکنیک های ویژه تست شنوایی برای تعیین آستانه شنوایی و همچنین تعیین میزان کم شنوایی استفاده می کند. با توجه به نتایج این تست پزشک ممکن است درمان های مناسب یا استفاده از سمعک را تجویز کند.  طی انجام تست، هدفون هایی در گوش فرد قرار داده می شود و با ادیومتر تون های فرکانسی مختلف در سطوح متفاوت به گوش بیمار ارائه می شود. هر بار یکی از گوش ها مورد آزمایش قرار می گیرد. آستانه شنوایی سطحی است که در آن فرد فقط می تواند محرک را بشنود. بلندی صدا ها با واحد دسی بل اندازه گیری می شود. صدای آهسته پچ پچ مانند حدود 20 دسی بل و صدای بلند بین80 تا 120 دسی بل خواهد بود.

دستگاه شنوایی سنج

شنوایی سنج یک ابزار الکتریکی متشکل از یک مولد صدای خالص، یک نوسان ساز رسانایی استخوان برای اندازه گیری عملکرد حلزون، یک تضعیف کننده برای بلندی های مختلف، یک میکروفون برای تست گفتار و یک گوشی برای تست هدایت هوا است.

تست شنوایی چه چیزی را مشخص می کند؟

افراد ممکن است مبتلا به کم شنوایی خفیف تا عمیق باشند و یا شنوایی طبیعی داشته باشند. میزان شنوایی هر گوش با توجه به فرکانس صدایی که فرد می تواند بشنود تعیین می گردد. نتایج شنوایی سنجی معمولاً به صورت پنج دسته بندی در نظر گرفته می شود:

•  نرمال و طبیعی: کمتر از 25 دسی بل
•  خفیف : بین 25 تا 40 دسی بل
•  متوسط: بین 41 تا 65 دسی بل
•  شدید: بین 66 تا 90 دس بل
•  عمیق: بالای 90 دسی بل

حوزه های مختلف تست های شنوایی

فرآیند شنوایی سنجی بسیار ساده است اما از تکنیک ها و روش های مختلفی برای شناسایی توانایی شنوایی یک فرد استفاده می شود. به طور کلی ارزیابی های مورد نیاز، در سه بخش انجام می شود که عبارتند از:

• انتقال مکانیکی صدا (عملکرد گوش میانی)
• انتقال صدای عصبی (عملکرد حلزونی)
• توانایی تشخیص گفتار (ادغام مرکزی)

گاهی ممکن است اختلالاتی در گوش داخلی وجود داشته باشد که به جز کم شنوایی سبب وجود مشکلاتی مثل سرگیجه شود، در این گونه موارد با استفاده از تست هایی مثل آزمایش VNG سالم بودن ساختار گوش داخلی مورد بررسی قرار می گیرد.

شنوایی­ سنجی با صدای خالص (Pure-tone audiometry)

شنوایی سنجی صدای خالص به عنوان استاندارد طلایی در ارزیابی حساسیت شنوایی برای آزمایش هدایت هوا و استخوان استفاده می شود. میزان کم شنوایی و علت آن با استفاده از دستگاه مشخص می شود. با استفاده از این روش، آستانه شنوایی در فرکانس های مختلف نیز تعیین می شود. در این آزمایش، یک صدای خالص از طریق گوشی به گوش ارائه می‌شود و کمترین شدتی که در 50 درصد مواقع در آن صدا درک می‌شود، بر حسب دسی بل اندازه‌گیری می‌شود. این اندازه گیری به عنوان “آستانه شنوایی” نامیده می شود. این تست در فرکانس های خاص از 250 تا 8000 هرتز انجام می شود. گاهی اوقات از صدای پوشاننده در گوش غیرآزمایشی برای جلوگیری از شرکت آن در آزمون استفاده می شود. آزمایش هدایت استخوان با استفاده از یک اسیلاتور و اندازه گیری آستانه در همان فرکانس ها انجام می شود.

شنوایی­ سنجی صدای خالص چگونه انجام می شود؟

این تست متداول ترین تست سنجش شنوایی و اولین روش برای شناسایی وجود و میزان مشکلات شنوایی است. بنابراین شما می توانید در اولین قرار ملاقات خود با پزشک منتظر این آزمایش باشید. برای انجام این تست، از یک اتاق ایزوله ضد صدا استفاده می شود و از شما خواسته می‌شود که از هدفون استفاده کنید. اپراتور آزمایش، صداهایی با زیر و بم و حجم های مختلف را با استفاده از دستگاه ادیومتر به هر گوش ارسال می کند. از شما خواسته می شود هر بار که صدایی می شنوید، معمولاً با فشار دادن یک دکمه یا بالا بردن دست، به اپراتور علامت دهید.

آدیوگرام

خروجی تست، به صورت نموداری به نام ادیوگرام رسم می شود. ادیوگرام نموداری است که آستانه شنوایی را بر حسب دسی بل نسبت به فرکانس (بر حسب هرتز) نشان می دهد. سطح صفر در ادیوگرام یک سطح فشار صوتی دلخواه است که نشان دهنده شنوایی طبیعی ایده آل در بزرگسالان جوان است.

شنوایی سنجی امپدانس یا تمپانومتری (Tympanometry)

شنوایی‌سنجی امپدانس تحرک و فشار هوای سیستم گوش میانی و رفلکس‌های گوش میانی (صوتی) را اندازه‌گیری می‌کند. پرده گوش سالم اجازه می دهد صدا بدون مانع از آن عبور کند. در واقع این آزمایش برای تعیین میزان عملکرد پرده گوش طراحی شده است. مشکلاتی مانند مایع پشت پرده گوش، سوراخ شدن و حرکت غیر طبیعی پرده گوش را تشخیص می دهد. تمپانومتری شامل بستن گوش و افزایش آهسته فشار هوا در مجرای گوش به منظور اندازه گیری پاسخ پرده گوش است. برای این ارزیابی، نوک یک پروب در کانال گوش خارجی قرار داده شده و گوش خارجی به نوعی مهر و موم می شود تا تغییرات فشار هوا و صوت در آن بررسی شود. خروجی این ارزیابی نیز به صورت یک نمودار است.

تست گفتار (Speech Perception)

این آزمایش در مواردی انجام می شود که لازم است توانایی فرد برای تشخیص کلمات از صدای پس زمینه مورد سنجش قرار بگیرد. اگر این توانایی در فرد ضعیف تشخیص داده شود احتمالاً نیاز به استفاده از سمعک وجود دارد. در واقع این تست توانایی شما را در درک گفتار بدون نشانه های بصری اندازه گیری می کند. در این آزمایش از فرد درخواست می شود کلماتی را که می تواند بشنود بلند تکرار کند. کلمات ممکن است توسط اپراتور گفته شود یا از قبل ضبط شده و از طریق هدفون پخش شود. تحرکات پرده گوش نیز مورد سنجش قرار می گیرد.

پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR)

این تست بسیار کمتر رایج است و معمولاً فقط در صورتی انجام می شود که شنوایی شناس شما مشکوک باشد که کم شنوایی می تواند ناشی از مشکل در اعصاب شنوایی یا یک اختلال عصبی باشد. پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR)، زمان انتقال عصبی از حلزون را از طریق ساقه مغز اندازه‌گیری می‌کند. برای انجام این ارزیابی، الکترودها روی سر، لاله گوش و پیشانی بیمار قرار می گیرند و سپس واکنش مغز به محرک های شنیداری مختلف را اندازه گیری می کنند. کلیک‌ها از طریق هدفون ارسال می‌شوند، و یک کامپیوتر پاسخ‌های قفل شده در زمان (پتانسیل‌ها) را برای 10 میلی‌ثانیه اول پس از تحریک صدا جمع‌آوری می‌کند. پاسخ ها باید قابل تکرار باشند تا ارزیابی به طور قابل اعتمادی انجام شده باشد. این تست معمولا در کودکان و نوزادان به ویژه زمانی که نتایج تست شنوایی نوزاد در خانه مشکوک باشد، انجام می گردد.

تست شنوایی تنظیم چنگال (Tuning fork)

در این تست از ابزاری فلزی به شکل چنگال استفاده می شود که با ضربه زدن ملایم از آن امواج صوتی ساطع می شود. در طی ارزیابی، چنگال ارتعاشی روی سر فرد در مکان‌های مختلف قرار داده می شود. این کمک می کند تا مشخص شود که آیا صدا به طور طبیعی از گوش داخلی و میانی عبور می کند یا خیر. ناهنجاری ها می تواند نشان دهنده کاهش شنوایی انتقالی باشد. به این نوع تست ها، دیاپازونی نیز گفته می شود.

تست هدایت استخوان (Bone conduction)

این تست یک نسخه کمی خاص تر از تست چنگال تنظیم است و فرایند آن، شامل قرار دادن آرام چنگال تنظیم ارتعاشی در برابر استخوان پشت گوش شما است. این کار به امواج صوتی اجازه می دهد تا گوش خارجی و میانی را دور بزنند. انجام تست هدایت استخوان به شنوایی شناس کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا مشکلی در گوش داخلی یا اعصاب شنوایی وجود دارد که نشان دهنده کاهش شنوایی حسی عصبی باشد یا خیر.

چند نوع شنوایی سنج وجود دارد؟

در آزمون های مربوط به شنوایی سنجی از تجهیزات مختلفی استفاده می شود. ادیومترهای غربالگری، ادیومترهای تشخیصی و ادیومترهای بالینی از این انواع هستند. شنوایی سنج های غربالگری برای شناسایی نقص بالقوه شنوایی استفاده می شوند. برای مثال تست OAE در نوزادان یک نوع تست غربالگری است که با استفاده از تجهیزات مربوط به آن انجام می شود. شنوایی سنج های تشخیصی نیز، برای شناسایی و تعیین کمیت اختلالات شنوایی و همچنین منشأ احتمالی آنها استفاده می شوند و بنابراین عملکرد و انعطاف پذیری بیشتری نسبت به ادیومترهای غربالگری دارند.

تست غربالگری شنوایی چیست؟

غربالگری شنوایی ارزیابی برای شناسایی نقص بالقوه شنوایی است. غربالگری شنوایی معمولا در زمان های خاصی انجام می شود برای مثال معمول است که این تست برای کودکان تازه متولد شده و یا دانش آموزان سال اول مدرسه انجام شود. مشابه با شنوایی سنجی های دیگر، با کمک یک دستگاه شنوایی سنج، صدایی به یک یا هر دو گوش فرد ارائه می شود. شدت محرک در فرکانس های مختلف افزایش یا کاهش داده می شود و پاسخ فرد ثبت می گردد. در طول غربالگری، صداهایی در سراسر طیف گفتار که عمدتا بین 500 تا 4000 هرتز است، ارائه می شود. نتایج آزمایش اطلاعات مهمی را به شنوایی شناس می دهد که بر مبنای آن تصمیم بگیرد که آیا ارجاع برای درمان بیشتر مورد نیاز است یا خیر.

تست تشخیصی شنوایی چیست؟

اگر بیمار در تست غربالگری شنوایی رد شده باشد، آزمایشات تشخیصی شنوایی انجام می شود. تست تشخیصی شنوایی برای بررسی کم شنوایی، تعیین میزان، نوع و علت کم شنوایی استفاده می شود. آزمایش شنوایی معمولاً توسط شنوایی شناس و با کمک شنوایی سنج تشخیصی انجام می شود. تست شنوایی تشخیصی را می توان بر روی افراد در هر سنی انجام داد و شامل تست های مختلفی است. رایج ترین این نوع ارزیابی ها شامل هدایت هوا، هدایت استخوانی، تست گفتار یا تست آستانه است. تست تشخیصی ملایم ترین صدایی را که بیمار می تواند بشنود مشخص می کند و معمولاً با گوش که بیمار فکر می کند شنوایی بهتری دارد شروع می شود.

چگونه باید برای تست شنوایی آماده شد؟

آماده سازی خاصی برای انجام تست شنوایی وجود ندارد. تنها در زمان انجام تست لازم است که آرام و بی صدا بنشینید و واکنش درخواست شده از سوی متخصص سنجش شنوایی را ابراز کنید. این تست هیچگونه خطری در بر ندارد. تست شنوایی معمولا در یک فضای کاملاً ساکت و بی صدا انجام می شود. حین انجام تست شنوایی فرد نباید صحبت کند. متخصص حین انجام تست از شما درخواست می کند در صورت شنیدن صدا دست خود را بالا ببرید.

چه کسی تست شنوایی را انجام می دهد؟

تست شنوایی باید توسط متخصصین این حوزه انجام شود. همان طور که توضیح داده شد، طیف وسیعی از تست‌های شنوایی و روش‌های تشخیصی مختلف وجود دارد که شنوایی‌شناس می‌تواند برای اندازه‌گیری کم شنوایی شما و مشخص کردن علت دقیق آن استفاده کند. اینکه کدام آزمایش برای شما اعمال می شود به شدت و نوع کم شنوایی که شما تجربه می کنید، همراه با عوامل دیگری مانند سن، سابقه پزشکی و سابقه شنوایی بستگی دارد. افرادی که به هر دلیلی قادر نیستند برای انجام تست های شنوایی به مراکز تخصصی مراجعه کنند می توانند از خدمات تجویز سمعک در منزل که توسط مرکز سمعک قلهک اراده می شود بهره ببرند.